Etap przygotowania Lokalnej Strategii Rozwoju (LSR) jest jednym z pierwszych kroków w procesie zarządzania strategicznego. Dobrze zaplanowane działania, będące wynikiem rzetelnej diagnozy sytuacji wyjściowej, pozwalają oczekiwać, że realizacja założonych poczynań przyniesie oczekiwane rezultaty. LSR Lokalnej Grupy Działania (LGD) „Dziedzictwo i Rozwój” na lata 2020-2027 zostanie przygotowana przy aktywnym udziale lokalnej społeczności na wszystkich etapach procesu strategicznego, zgodnie z wymogami określonymi w §3 ust. 2 pkt 4) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania "Wsparcie przygotowawcze" objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Najistotniejszym celem jaki stawia sobie LGD „Dziedzictwo i Rozwój” na etapie przygotowania LSR na kolejne lata funkcjonowania jest prawidłowe i trafne zdefiniowanie potrzeb oraz problemów mieszkańców obszaru, który objęty zostanie przez Lokalną Strategię Rozwoju, a także określenie niewykorzystanych zasobów oraz lokalnego potencjału. Prawidłowa diagnoza przeprowadzona wśród lokalnej społeczności gwarantuje poprawność stawianych sobie do realizacji celów, a co za tym idzie przedsięwzięć oraz osiągnięcie wskaźników. Można to uzyskać poprzez tworzenie warunków do aktywnego i szeroko rozumianego uczestnictwa społeczności lokalnych w procesie przygotowania Lokalnej Strategii Rozwoju. Jednakże warunkiem skutecznego zaangażowania mieszkańców w ów proces jest obustronna komunikacja. To podstawa do zapewnienia jawności i przejrzystości działań LGD, zwiększenia poziomu współpracy partnerskiej oraz zaangażowania w rozwój obszaru. Odpowiednio prowadzona komunikacja pozwoli zrealizować określone cele, m. in. poprzez skuteczne poinformowanie o możliwościach, jakie oferuje LGD. Działania informacyjno-promocyjne, by były skuteczne, muszą być odpowiednio dobrane do grup docelowych i ich potrzeb. Naczelną zasadą jest, by informowanie potencjalnych beneficjentów odbywało się w odpowiednim czasie, tj. odbywało się na bieżąco, a opinia publiczna posiadała wiedzę na temat istotności roli EFRROW w rozwoju obszarów wiejskich i wsi. Podejście Leader zakłada partycypacyjne przygotowanie LSR oraz aktywizację społeczności lokalnej w procesach jej wdrażania. Niezwykle ważne jest precyzyjne określenie i skategoryzowanie interesariuszy, ponieważ różne ich grupy będą angażowane na różnych etapach powstawania LSR. Kategoryzacja interesariuszy pozwoli zoptymalizować działania komunikacyjne adresowane do nich oraz dobrać metody partycypacji- od informowania, poprzez konsultacje po współtworzenie i współdecydowanie. Planuje się zaangażowanie w proces przygotowania LSR poniższych grup: rolnicy, przedsiębiorcy, jednostki samorządu terytorialnego, osoby fizyczne, organizacje pozarządowe, jednostki kultury, nieformalne zrzeszenia społeczne, kościoły i parafie, beneficjenci poddziałania 19.2 PROW 2014-2020, potencjalni beneficjenci kolejnego okresu programowania; w tym również grupy defaworyzowane szczególnie w kontekście dostępu do rynku pracy: mieszkańcy małych miejscowości, młodzież, kobiety, osoby 50+, bezrobotni, osoby bez wystarczających kwalifikacji zawodowych.
Mieszkańcy obszaru LSR zaproszeni zostaną do czynnego działania w pracach nad strategią w sposób uznany jako zwyczajowy na obszarze LGD. Ogłoszenia o planowanych konsultacjach, w tym zebraniach, będą rozwieszone w łatwo dostępnych budynkach użyteczności publicznej a także na tablicach ogłoszeń. Informacja o przystąpieniu do przygotowania strategii i o spotkaniach z interesariuszami zostanie podana na stronie internetowej LGD www.dir.zwolen.com Do udziału w spotkaniach zaproszeni zostaną zaś przedstawiciele sfery społecznej, gospodarczej i publicznej zamieszkujący bądź prowadzący działalność na obszarze LGD, a w szczególności ci z danej gminy w przypadku spotkań dedykowanych konkretnej gminie. Wysłane zostaną też indywidualne zaproszenia- na podstawie bazy danych, którą dysponuje LGD.
Etapem rozpoczynającym proces planowania strategicznego jest zawsze rozpoznanie stanu obecnego. Diagnoza sytuacji społeczno-gospodarczej obszaru objętego strategią jest punktem wyjścia do formułowania kolejnych założeń i zamierzeń w dalszym planowaniu rozwoju. Sytuacja zastana jest skutkiem różnych działań i czynników działających na danym obszarze w przeszłości, ale jest jednocześnie bazą, której uwarunkowania będą rzutować na stan spodziewany w przyszłości. Nie ulega więc wątpliwości, że gruntowna diagnoza rozpatrywanego obszaru jest bazą do dalszych działań. W celu określenia sytuacji wyjściowej LGD "Dziedzictwo i Rozwój" wykorzystane zostaną dostępne i aktualne źródła danych w postaci opracowań statystycznych, baz danych, artykułów w czasopismach i źródłach on-line, a także badania własne Lokalnej Grupy Działania, w tym raport ewaluacyjny realizacji LSR na lata 2014-2020 (badanie typu ex post). Ważne jest, aby w procesie diagnozowania pozyskać informacje z możliwie największej liczby źródeł, co zagwarantuje najbardziej obiektywną ocenę sytuacji. Oprócz zebrania danych statystycznych, które ze względu na utrwaloną metodologię ich zbierania pozostają źródłem obiektywnym, planuje się zebrać opinie społeczności lokalnej. To właśnie mieszkańcy są źródłem wiedzy o danej społeczności i jej problemach, najlepiej znają najbliższe otoczenie, posiadają informacje niedostępne np. dla władz lokalnych. W tym celu zorganizowane zostaną spotkania grupowe z mieszkańcami poszczególnych gmin należących do LGD „Dziedzictwo i Rozwój”, na których zebrane zostaną opinie społeczności o obecnym stanie a także ocenie działań już podjętych na terenie LGD oraz- przede wszystkim- o kierunkach strategii LGD na nadchodzące lata. Wstępna identyfikacja stanu obecnego pozwoli na właściwe moderowanie spotkań ze społecznością i zapewnienie uwzględnienia
w dyskusji wszystkich potencjalnych problemów lokalnych. Spotkania odbywać się będą we wszystkich 11 gminach należących do LGD w siedzibach instytucji publicznych, które zwyczajowo w danej gminie są miejscem spotkań (biblioteki, domy kultury, sale sesyjne, itp.). Wybór miejsca spotkań podyktowany jest zapewnieniem neutralności zgromadzonym uczestnikom. Zebrania będą poświęcone w szczególności analizie potrzeb rozwojowych i potencjału danego obszaru, a także celów strategii, w tym wymiernych celów końcowych dotyczących rezultatów oraz odnośnych planowanych działań. Planuje się również położenie nacisku na zagadnienia dotyczące głównych cech podejścia LEADER tj. innowacyjność, cyfryzację, środowisko i klimat, zmiany demograficzne, partnerstwo w realizacji LSR, w tym uwzględnienie ich w dyskusji na temat planowanych kryteriów wyboru projektów oraz kierunków działań w kolejnej perspektywie finansowej Unii Europejskiej. Podczas każdego ze spotkań przedstawiona zostanie informacja o współfinansowaniu LSR ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach PROW 2014-2020. Orientacyjny, ramowy program spotkań przedstawia się następująco:
- prezentacja obszaru LSR
- diagnoza obszaru danej gminy
- analiza SWOT
- cele lokalnej strategii rozwoju
- planowane działania i projekty
- dyskusja i podsumowanie
Podstawowym narzędziem badawczym wykorzystywanym podczas zebrań będzie ankieta oraz wywiad grupowy. Dodatkowo badanie ankietowe zostanie przeprowadzone za pośrednictwem strony www.dir.zwolen.com co pozwoli wyrazić swoją opinię także tym, którzy nie dotrą na spotkania stacjonarne. Oprócz tego, w związku z naciskiem na zagadnienie cyfryzacji i innowacyjności w nowym okresie programowania, dodatkowe spotkanie odbędzie się w formule online z użyciem komunikatora internetowego i narzędzi związanych z taką formą kontaktu. Dzięki różnorodnym formom badań łatwiej będzie wyciągać wnioski, a głos mieszkańców będzie uwzględniony w ostatecznym kształcie strategii.
Poza tym planuje się również przeprowadzenie wywiadów indywidualnych z przedstawicielami sektora publicznego celem poznania opinii i potrzeb burmistrzów i wójtów gmin partnerskich LGD na temat planowanych projektów infrastrukturalnych. Spotkania odbędą się w siedzibie LGD w Zwoleniu
Materiał zebrany z wykorzystaniem wyżej opisanych metod partycypacji, posłuży roboczej grupie projektowej, złożonej z pracowników biura, członków Zarządu i Rady Stowarzyszenia, a przede wszystkim mieszkańców oraz przedstawicieli publicznych i prywatnych lokalnych interesów społeczno-gospodarczych obszaru LSR, do kolejnych etapów prac nad LSR tj. określenia celów i ich hierarchii, wskazania rozwiązań stanowiących sposoby realizacji LSR, określenie niezbędnych wskaźników, opracowania budżetu. Wstępny projekt LSR również zostanie poddany konsultacjom społecznym. Będzie on udostępniony na stronie internetowej Stowarzyszenia „Dziedzictwo i Rozwój”. Każdy mieszkaniec będzie miał szansę zapoznać się z dokumentem, wniesienia do niego uwag i spostrzeżeń za pośrednictwem biura LGD. Przekazane uwagi zostaną przeanalizowane przez grupę projektową, a następnie Lokalna Strategia Rozwoju będzie zaprezentowana na Walnym Zebraniu Członków. Wyżej opisane metody partycypacji jednoznacznie wskazują na decydujący głos mieszkańców obszaru LSR w sprawie tworzenia i ostatecznego kształtu strategii.
